Uwagi
Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 376: psb.13819.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 109): Królikowski Ludwik, Wydział Prawa i Administracji, wpis 10 IX 1823 Syn Jana, rolnika czynszowego hr. Tarnowskiego, i Jadwigi z Sikorskich. Uczęszczał do szkoły kieleckiej razem z Piotrem Ściegiennym. Wybitny polski socjalista utopijny. Zapisany początkowo na Wydział Nauk i Sztuk Pięknych (budownictwo i miernictwo), przeniósł się na Wydział Prawa i Administracji. W 1827 otrzymał drugą nagrodę na Wydziale Filozoficznym za rozprawę Odpowiedź na zadanie o uwadze, w tym też roku uzyskał stopień mgra admin. W 1828 udał się na dalsze studia do Francji z Bohdanem Jańskim, z którym się przyjaźnił i pod którego wpływem pozostawał przez cały czas pobytu w Paryżu w 1828-1831. Zajmował się studiami społecznymi, socjalizmem utopijnym francuskim, a dzięki Jańskiemu przede wszystkim saintsimonizmem. W 1831 wrócił do powstańczej Warszawy i od maja był niepłatnym, ale bardzo czynnym stałym współpracownikiem „Gazety Polskiej”, bliskiej Tow. Patriotycznemu, do którego wstąpił 10 czerwca i do którego lewego skrzydła należał. Według opinii władz okresu paskiewiczowskiego „mawiał i pisał rewolucjonista zapalony”. Występował w Towarzystwie przeciwko zdradzie władz powstańczych. Głosił w prasie konieczność przekształcenia zbrojnego powstania w rewolucję społeczną. W 1831 przesłał Mickiewiczowi list apostolski z Warszawy. W lipcu 1831 przeniósł się do Krakowa, gdzie założył pensjonat dla studentów i prowadził go aż do deportacji z Krakowa w 1839. Wywierał duży wpływ na poglądy młodzieży krakowskiej i zaznajamiał ją z tajnikami konspiracji w kraju i życia społecznego emigracji. W 1839 został z rodziną wysiedlony z Wolnego Miasta Krakowa pod zarzutem zatrudniania osób politycznie podejrzanych, wobec czego wyemigrował do Francji i zamieszkał na stałe w Paryżu. Związał się bliżej z należącą do Zjednoczenia Emigracji Polskiej Gminą Havre, której członkowie, podobnie jak Gromada Ludu Polskiego w Anglii, byli żołnierzami powstania listopadowego pochodzenia chłopskiego; nawiązał stosunki z grupą Wyznawców Obowiązków Społecznych i Gromadami Ludu Polskiego, założył pismo o kierunku ewangelicznie socjalistycznym „Zjednoczenie, pismo poświęcone zespołecznieniu wszystkich przez wszystkich, dla wszystkich”. W 1842 nabył Księgarnię Słowiańską, co umożliwiło mu wydawanie własnych dzieł i czasopism. Jeszcze w Krakowie napisał, a w 1840 wydał w Paryżu akt oskarżenia arystokracji polskiej: Westchnienie pobożne za dynastią Czartoryskich przesiane z ziemi ucisku do jej synów w rozproszeniu, a w 1841 wyłożył swą koncepcję filozoficzno-społeczną. W 1842/3 i w 1846 wydał dwa tomy swego podstawowego dzieła filozoficzno-społeczno-politycz-nego Polska Chrystusowa. Utrzymywał w tych latach kontakty z Janem Czyńskim, z Henrykiem Nakwaskim, Zenonem Świę-tosławskim oraz pisywał do „Orędownika” w kraju. W 1846 utworzył wraz z Czyńskim Stowarzyszenie Braci Zjednoczonych, a w 1847 wydawał z nimi pismo „Zbratanie” propagujące zjednoczenie emigracji i atakujące poszczególne towarzystwa polityczne, które szkodziły idei jedności. 13 VII 1847 pisał do Goszczyńskiego: „Nie mam zgoła żadnego dochodu prócz zasiłku rządowego... Moje księgarstwo nie jest bynajmniej sposobem do życia, ale jedynie sposobnością do spełnienia obowiązków apostolskich. Z tego powodu pociąga ono dla mnie ciężary i ofiary, a nie korzyści. Jestem bardzo zadłużony”. Proponuję Goszczyńskiemu drukowanie w „Zbrataniu”, słabo się rozchodzącym. W 1847 rozpoczął współpracę ideologiczno-propagandową z Etienne Cabet, był stałym współpracownikiem „Le Populaire” i Tow. dla Emigracji Ikaryjskiej, a po wyjedździe do Ameryki Cabeta kierował pismem i Towarzystwem w Europie, wreszcie wydawał i zapełniał swoimi artykułami 6 zeszytów „Systeme de Fraternité”. Dzięki współpracy z Cabetem Królikowski wyszedł poza sprawy emigracji polskiej i wszedł do dziejów socjalizmu utopijnego. Głosił program rewolucji, wojny ludowej z ciemięzcami. Programowym jego artykułem był Socjalizm, występujący zgodnie z etyką chrześcijańską przeciwko wyzyskowi człowieka przez człowieka. Był inicjatorem przekładu J. Garnysza na język polski Podróży do Ikarii Cabeta i ogłosił w 1851 jej subskrypcję. Na tle jednak negacji wszelkiej władzy w społeczeństwie socjalistycznym, sformułowanej w artykule Reforma ostateczna, doszło w 1851 do zerwania z Cabetem. W latach pięćdziesiątych nie bierze czynnego udziału w życiu społeczno-politycznym, przenosi się do Bordeaux, gdzie w 1854-1856 pracuje w biurze przedsiębiorstwa budowy okrętów, a w latach późniejszych wraca do Paryża. Dopiero w 1862-1864 pod wpływem Jana Czyń-skiego bierze czynny udział w nowo utworzonym stowarzyszeniu Zbratanie Narodowe Wszystkich Wyznań, którego działaczami byli poza Czyńskim Edmund Chojecki, Ludwik Lubliner, ks. Różański, Wincenty Smagłowski, Józef Wien i Napoleon Żaba. W 1862/63 był Królikowski przewodniczącym tego Stowarzyszenia, a Smagłowski sekretarzem. W końcu lat sześćdziesiątych wystąpił w książce Do panslawistów przeciwko udziałowi ich w kongresie w Moskwie w 1867. W 18771 wyjechał do swej córki w Nowym Jorku i tam zmarł w zapomnieniu między 1878 a 1883. Dokładna data nie jest znana. Saintsimonista i kabetysta o podłożu chrześcijańskim, z poważnym dodatkiem mesjanizmu (stąd przypisywanie dwom uciskanym narodom, żydowskiemu i polskiemu, specjalnej misji), wywarł wielki wpływ na emigrację polską, a Mickiewicz uznał jego filozofię za pozytywną i twórczą.
źródła:
- chrzest: Akt urodzenia: Piotrkowice gm. Chmielnik, [bez nru]/1799 http://metryki.genbaza.pl/genbaza,detail,147015,6
|
|