Uwagi
Polski Słownik Biograficzny t. 3 str. 327: psb.2841.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 27): Chmielewski Robert, Wydział Prawa i Administracji, sekcja Prawa, wpis 5 X 1824 W 1827 uzyskał stopień mgra prawa. Przed powstaniem urzędnik w Trybunale Cywil. w Warszawie i Komisji Rząd. Sprawiedl. Uczestnik sprzysiężenia studenckiego przed powstaniem listopadowym. Bardzo aktywny w nocy listopadowej w grupie cywilnej belwederczyków. Walczył potem w szeregach 6 P. Ułanów jako prosty żołnierz. Członek Tow. Patriotycznego od 1 I 1831. Emigrował do Francji. Mieszkał w Avignon, potem w Lunel, gdzie 1 I 1832 jako jeden z pierwszych członków TDP został przyjęty do miejscowej sekcji. W 1832-1834 był sekretarzem Rady Polaków w Le Puy, Châteauroux, Laval i Château-Gontier. Propagował radykalne hasła „wszech-władztwa ludu”. W 1835 powołany został w Poitiers do tzw. Pierwszej Centralizacji Wyborowej (otrzymał 386 głosów), a w 1836 został jej sekretarzem. Był jednym z najaktywniejszych emisariuszy TDP. W 1835 wyjechał jako emisariusz TDP pod przybranym nazwiskiem do Galicji, aby nawiązać porozumienie z Radą Nadkarpacką w celu podporządkowania jej kierownictwu TDP. Przeprowadził jedynie rozmowy w Łosinie Górnej z przedstawicielami Stowarzyszenia Ludu Polskiego i Konfederacji Powszechnej Narodu Polskiego. Kierownicy bowiem galicyjskiej konspiracji, w tym i Młodej Sarmacji, nie chcieli się podporządkować Centralizacji, uniemożliwiając mu jednocześnie założenie krajowej filii TDP. Na skutek jego nalegań Rada Nadkarpacka zmieniła jedynie nazwę organizacji na Sprzysię-żenie Demokratów Polskich, sprzeciwiła się jednak oznaczeniu terminu powstania i odwołała się do Centralizacji. W 1838 Chmielewski zorganizował tylko w Tarnopolskiem tajny związek Polska Demokratyczna. 12 III 1841 został aresztowany w Ole-sinie pod Brzeżanami, a 28 I 1845 skazany na karę śmierci, z równoczesnym ułaskawieniem cesarskim na 15 lat ciężkich robót. W maju 1845 rozeszła się wieść o jego śmierci i 5 V Polacy w Anger zorganizowali nabożeństwo żałobne dla uczczenia jego zgonu w więzieniu austriackim. Chory, zwolniony z więzienia w Kufsteinie (Tyrowicz podaje, że więziony był w Spielbergu) na skutek rewolucji wiedeńskiej, zmarł wkrótce w Zalesiu w obw. przemyskim (Galicja). Ch. był autorem publikacji Manifestacja sekcji członków Towarzystwa Demokratycznego Polskiego względem decentralizowania tułactwa (Poitiers 1836).
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego: CHMIELEWSKI Robert - Ukończył szkoły w Tarnogrodzie, od 5.10.24 student Wydziału Prawa UW, 1827 uzyskał tytuł magistra prawa. Przed powstaniem aplikant w Trybunale Cywilnym w Warszawie, potem urzędnik w Komisji Rządowej Sprawiedliwości. Uczestnik Sprzysiężenia Wysockiego i Nocy Listopadowej. W powstaniu żoł. 6 puł., potem ppor. Członek Towarzystwa Patriotycznego. Przybył do Francji w początkach 1832 i należał do zakładu w Awinionie, 4.32 przeniesiony do Lunel. Tu 20.4.32 prosił o zezwolenie na wyjazd do Tuluzy dla kontynuowania studiów prawniczych. 1.8.32 przystąpił do TDP. Przeniesiony do zakładu w Le Puy, wyjechał 16.11.32 do zakładu cywilnego w Châ-teauroux i tam 20.1.33 jako sekretarz Rady Polaków podpisał apel do Sejmu powstania listopadowego, aby zebrał się jako najwyższa władza. 8.33 skierowany do Laval w dep. Mayenne, wyjechał 7.34 do wód w Barèges. W drodze powrotnej do Laval zatrzymał się w Poitiers, gdzie 18.10.34 potępił Czartoryskiego. W 1836 w Poitiers należał do pierwszej Centralizacji TDP wraz z braćmi Adamem i Erazmem. Był sekretarzem Centralizacji, zajmował się finansami, biblioteką oraz rozsyłaniem tzw. Wielkiego Manifestu (poitierskiego) TDP. W 1837 wyjechał wraz z Adamem Sperczyńskim jako emisariusz do Galicji pod nazwiskiem pastora Jeana François Boury. Prowadził działalność spiskową we Lwowie, gdzie poznał Seweryna Goszczyńskiego. Próbując zaszczepić ideologię TDP, założył 1838 w pow. tarnopolskim tajne stowarzyszenie Polska Demokratyczna. Poszukiwany przez policję, ukrywał się po dworach, używając różnych nazwisk. Aresztowany w nocy z 11 na 12.3.41 w Olesinie pod Brzeżanami, skazany został wyrokiem Sądu Najwyższego w Wiedniu 28.1.45 na karę śmierci z równoczesnym ułaskawieniem cesarskim, czyli zamianą kary na 15 lat fortecy w Kufsteinie. Uwolniony 1848 po wybuchu Wiosny Ludów, zm. z wyczerpania 23.9.48 w Zalesiu w Galicji. (Informacja Tyrowicza w PSB, jakoby zm. 1845 w drodze do więzienia w Kufsteinie, jest błędna.)
źródła:
- zgon: Bielecki - Słownik ofic. Powst. List.
|
|