Maria Gabriela Stefania «Gabriela Zapolska» Korwin-Piotrowska (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)

„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

ZAPOLSKA Gabriela, właśc. Maria Gabriela Stefania z Korwin-Piotrowskich, l°v. Śnieżko-Błocka, 2°v. Janowska (30 III 1857 Podhajce pod Łuckiem - 21 XII 1921 Lwów), aktorka, reżyser, dyr. teatru
Była córką Wincentego Korwin-Piotrowskiego, marszałka szlachty wołyńskiej, i => Gabrieli Karskiej, żoną - Stanisława Janowskiego. Uczyła się we Lwowie w Sacre Coeur i na pensji. 28 IX 1876 wyszła w Częstochowie za oficera ros. Konstantego Śnieżko-Błockiego i zamieszkała z mężem w Warszawie. 9 XI 1879 debiutowała pod nazwiskiem męża w amatorskim zespole Warsz. Tow. Dobroczynności i odtąd występowała tu do kwietnia 1880. Wkrótce rozstała się z mężem i postanowiła zarabiać na życie jako aktorka. 26 I 1882 debiutowała w t. krak. jako Margot („Spudłowali") przybierając pseud. Zapolska, którego odtąd stale używała. Jednocześnie rozpoczęła działalność pisarską szybko zdobywając rozgłos swoimi nowelami, powieściami i dramatami. W t. krak. pracowała do końca sez., potem występowała w galicyjskich zespołach wędrownych (kolejno J. Piaseckiej i H. Lasockiego), od października do grudnia 1882 w t. pozn., a od stycznia do 27 II 1883 w pol. zespole J. Teksla i F. Wesołowskiego w Petersburgu. W 1883-85 była aktorką t. lwow., a w 1885-87 t. pozn.; z zespołem tego t. wyjeżdżała również do innych miast, m.in. do Wrocławia. W kwietniu i maju 1887 odbyła ze Stanisławem Trapszą tournee obejmujące Brodnicę, Bydgoszcz, Chełmno, Gniezno, Inowrocław, Kępno, Koronowo, Lubawę, Ostrów Wielkopolski, Strzelno, Toruń i Wąbrzeźno. Latem 1887 przyjechała do Warszawy i debiutowała w WTR: 13 VII w tyt. roli „Francillon”, a 24 IX w tyt. roli „Nory”. Nie została jednak zaangażowana i ponownie ruszyła na prowincję. W sierpniu występowała w Łodzi i Ciechocinku, we wrześniu w Mławie, w sez. 1887-88 w Łodzi, w sierpniu 1888 w Lublinie, potem w Piotrkowie. Znękana niepowodzeniami, w nocy z 2 na 3 X 1888 usiłowała tu popełnić samobójstwo. Odratowana, leczyła się w Warszawie, następnie wyjechała do Krakowa, gdzie wystąpiła gościnnie w tyt. roli „Nory” (13 i 16 IV 1889). W jesieni 1889 udała się do Paryża pragnąc zostać aktorką francuską. W 1889-91 odbywała tu studia aktorskie pod kier. Talbota i M. Samary występując jednocześnie w drobnych rolach w t. bulwarowych. Od lutego 1892 do lutego 1894 występowała w Theatre Libre, a w początkach 1895 (dwukrotnie) także w Theatre de l'Oeuvre. Nadto uczestniczyła w Paryżu w amatorskich przedstawieniach pol. studentów. W maju 1895 wróciła do Warszawy. 5 VIII po raz drugi debiutowała w WTR w roli Matki („Lep"); nie została jednak zaangażowana. Latem występowała w warsz. t. ogr. Wodewil, a w październiku i listopadzie w Krakowie. Reszta sez. upłynęła jej na występach gościnnych w Lublinie (grudzień), Częstochowie (luty 1896), Kielcach (marzec), Radomiu (kwiecień), Dąbrowie Górniczej (maj). Latem 1896 występowała w warsz. t. ogr. Wodewil. 29 IX 1896 po raz trzeci debiutowała w WTR, jako Gilberta („Frou-Frou"), ale i tym razem bez powodzenia. Wyjechała więc na występy gościnne do zespołu J. Puchniewskiego w Łomży (listopad). Następny sez. znowu przebyła na występach gościnnych: w Lublinie (styczeń 1897), Płocku i Włocławku (marzec), Petersburgu (kwiecień i maj). Latem 1897 występowała w warsz. t. ogr. Bagatela, Wodewil i Eldorado. W 1897-99 była aktorką t. krak., a w sez. 1899/1900 t. lwowskiego. Poróżniona z T. Pawlikowskim, musiała opuścić scenę, gdy ten objął dyrekcję t. we Lwowie. Odtąd poświęciła się wyłącznie pracy pisarskiej. 9 XI 1901 wyszła w Dąbrowie pod Nowym Sączem za malarza, Stanisława Janowskiego. Jesienią 1902 przeniosła się z mężem do Krakowa, gdzie otworzyła szkołę dram.; sama uczyła wymowy, deklamacji i gry aktorskiej, pozostałe przedmioty wykładali: S. Janowski, W. Feldman i T. Konczyński. Do uczniów tej szkoły należeli m.in. M. Dulęba, J. Krzewiński i J. Węgrzyn. Wiosną 1903 otrzymała koncesję, utworzyła ze swoich uczniów zespół i uruchomiła t. pod nazwą ocena Niezależna. W jego repertuarze znalazły się m.in. utwory M. Maeterlincka i trzech autorów z kręgu Theatre Libre (E. Goncourt, A. Guinon, G. de Maupassant). W marcu i w kwietniu dała trzy przedstawienia w Krakowie, później dwa w Zakopanem. Rychło jednak zniechęciła się i zwinęła to przedsięwzięcie. Do końca 1903 przebywała w Zakopanem. W początku 1904 przeniosła się do Lwowa; tu mieszkała do końca życia oddając się pracy pisarskiej, która zaczęła wówczas zyskiwać największe uznanie. Oprócz licznych powieści, nowel i in. utworów lit. pisała również recenzje teatr, a w 1900-01 była stałą recenzentką w „Słowie Polskim” (recenzje jej z tego okresu zostały wydane w tomie „I Sfinks przemówi”, Lwów 1922). Działalność teatr. wznowiła w 1907-08. Trzykrotnie tworzyła wówczas zespół aktorski, który p.n. Teatr Gabrieli Zapolskiej występował w mniejszych miastach Galicji. Za pierwszym razem grano „Moralność pani Dulskiej” (marzec i kwiecień 1907); za drugim „Ich czworo” oraz „Żołnierza i bohatera” (marzec i kwiecień 1908); za trzecim „Skiza” (listopad i grudzień 1908). Z. nie uczestniczyła jednak w tych wyprawach; kierownictwo artyst. sprawował S. Janowski. W 1912-13 współpracowała we Lwowie z T. Premier i T. Niezależnym. Były to jednak dorywcze i luźne związki.
Dosyć wysoka, w młodości zgrabna, miała wyrazistą twarz „o zimnym spojrzeniu dużych, czarnych oczu”, głos niezbyt duży, „wysoki, cienki, zmatowany” (T. Trzciński). Jej działalność aktorską znaczyły ciekawe inicjatywy repertuarowe, nieraz w skali krajowej, a nawet europejskiej. Kiedy 25 I 1883 wystąpiła w Petersburgu w tyt. roli „Nory”, było to pierwsze wykonanie tej roli w Rosji i zwróciło uwagę opinii ros. na twórczość Ibsena. Jej ambicje aktorskie były jednak niewspółmierne do jej możliwości. „Dzięki bystrej inteligencji - pisze T. Trzciński - wchłonęła ona wiele wiedzy technicznej ze szkoły teatrów paryskich, lecz w operowaniu tym materiałem nie wyczuwało się mocnego temperamentu aktorskiego; brakło indywidualnego tonu”. W latach dziewięćdziesiątych nie bez powodzenia grywała niektóre role o charakterze tragicznym, jak np. Pani Rollison („Dziady"), Pani Wielhorska („Tamten"). „Najbardziej w swoim żywiole czuła się jednak pisarka-aktorka w sztukach nowoczesnych, odtwarzając kobiety górujące nad otoczeniem, subtelne, błyskotliwe, dowcipne, ironizujące, a nawet nieświadomie komiczne”.

Maria Gabriela Stefania «Gabriela Zapolska» Korwin-Piotrowska (ID: psb.9843.4)

Rodzice

śluby i dzieci, wnuki, i do prawnuków

Rodzeństwo, bratankowie lub siostrzeńcy/bratanice lub siostrzenice

Stryjowie lub wujowie oraz ciotki, i kuzynki

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

Uwagi

Thank you for using
my website Sejm-Wielki.pl

	Mąż (ślub: dnia 30 IX 1876, Warszawa, par. św. Krzyża (obecn. m. Warszawa), ): Zaloguj się ca 1852- , (Rodzice : Zaloguj się ?1820- & Zaloguj się ?1830-) , rozwiedzeni w roku 1888
	Mąż (ślub: dnia 30 X 1901): Zaloguj się, bohater Czy wiesz kto to jest 1866-1942 , (Rodzice : Zaloguj się, artykuł w Nekrologii ?1840-/1929 & Zaloguj się, głowa w spisie ludn. Krakowa 1842-1926)