Uwagi
Polski Słownik Biograficzny t. 20 str. 489: psb.17691.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 142): Meyzner [Mayzner, Mejzner, Mejsner] Józef, Wydział Prawa i Administracji, sekcja Prawa i Admin., wpis 27 IX 1822
Urodzony (według Tyrowicza) w Glinnie Wielkim, pow. inowrocławski, w rodzinie wojskowego wyższej rangi (prawdopodobnie stanu mieszczańskiego), który walczył pod gen. Zajączkiem i zginął w boju. W czasie studiów utrzymywał się początkowo z dawania lekcji na pensjach, następnie uzyskał stypendium Strzałkowskiego, a potem – na zarządzenie namiestnika Zajączka – stypendium Małachowskiego. 22 IX 1826 uzyskał dyplom magistra obojga praw. Przez najbliższe lata był aplikantem sądowym i utrzymywał się z prywatnych lekcji. W październiku 1830 zorganizował wraz z Michałem Szweycerem akademickie koło spiskowe. Aresztowany w listopadzie, odmawiał zeznań. Został uwolniony dopiero w noc listopadową. Po utworzeniu Akademickiej Gwardii Honorowej został jej pporucznikiem, a po jej przekształceniu 15 I 1831 w batalion wojskowy – mianowany kapitanem. Był jednym z pierwszych członków Tow. Patriotycznego, i to bardzo czynnym. 25 I 1831 przemawiał przed więzieniem Karmelitów na Lesznie w czasie demonstracji, uroczystego obchodu zorganizowanego przez Towarzystwo na cześć dekabrystów, męczenników za wolność w Rosji. Wstąpił następnie do 9 P. Piech. Liniowej w stopniu porucznika. Podczas obrony Warszawy awansował na kapitana. W końcu września 1831 stał w Płocku na czele batalionu Strzelców Pieszych. Po upadku powstania emigrował do Francji i znalazł się w Zakładzie Besançon. Już 24 XII 1831 został członkiem powołanego przez Lelewela do życia Tow. Naukowego Polaków Tułaczów i był przy prezesie Lelewelu i wiceprezesie Mochnackim sekretarzem Towarzystwa. W Besançon był jednym z inicjatorów karbonarskie-go Tow. Wzajemnego Oświecania się i współredaktorem ustawy Rady, ciesząc się opinią opiekuna żołnierzy. Należał do loży masońskiej pod wezwaniem Św. Jana, następnie do „Namiotu Węgierskiego”. W 1832 wystąpił przeciwko kandydaturze Adama Czartoryskiego na wiceprezesa Komitetu Narodowego Polskiego, popierając gen. J. Dwernickiego. Od końca 1832 do marca 1833 wydał 10 zeszytów „Pisma Wzajemnego Oświecania się”, tzw. „Broszurki Besançońskie”, których tytuły stanowiły nazwiska poległych najwaleczniejszych prostych żołnierzy powstania listopadowego, odznaczonych na polu bitew lub zamordowanych w Prusach po przejściu granicy. Dzięki kontaktom karbonarskim i niskiej cenie broszur uzyskały one stosunkowo duży nakład 300 egzemplarzy. „Broszury Besançońskie” zdobyły uznanie również Mickiewicza, który je propagował w „Pielgrzymie Polskim”. W marcu 1833 został wysłany do Niemiec dla zorientowania się w stanie przygotowań do rewolucji. Wróciwszy do Besançon, nie zastał tam Zakładu, który wymaszerował do Szwajcarii. W 1834-1835 znalazł się w skrajnej nędzy najpierw w Nevers, potem w Paryżu. Zrozpaczony zwrócił się z błagalną prośbą do francuskiego ministerstwa spraw wewnętrznych o zapomogę na drogę powrotną do kraju, do ambasady zaś rosyjskiej w Paryżu o bezpłatny paszport. Otrzymał dwie odpowiedzi odmowne. Żył później dzięki pomocy emigrantów. Gadon cenił go za umiarkowanie i takt w działalności politycznej. W 1834 został przez Oddzielny Sąd Kryminalny w Warszawie skazany na karę śmierci przez powieszenie z zamianą tej kary na wieczną banicję. Znany był na emigracji jako poeta. Pierwszy zbiorek poezji pt. Bronisława ogłosił w Warszawie w 1826, a w następnym roku Poema religijne. W Besançon wydał w końcu 1831 wierszowany dialog Spotkanie się wygnańców w podróży do Lotaryngii odbytej w czasie ogłoszenia bulli papieskiej. W 1832 w Paryżu wydał Wiersz ku wiekopomnej pamiątce dn. 29 listopada 1830 r., czytany na obchodzie drugiej rocznicy tejże uroczystości we Francji w mieście Besançon 29 XI 1832. W 1841 dedykował „Czułym, dobrym, prawym Polkom matkom-obywatelkom” wydane w Paryżu patriotyczne Krakowiaki historyczne. Zajmował się również sprawami wychowania i w 1840 ogłosił w Paryżu Quelques pensées sur l'éducation et instruction. Zmarł nagle W Paryżu w szpitalu La Charité po 2-dniowej chorobie jelit, zatruwszy się lodami. Znaczna liczba emigrantów odprowadziła jego zwłoki na cmentarz Montparnasse. Słowacki napisał wiersz Pogrzeb kapitana Mayznera.
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego: MEYZNER Józef - Ukończył konwikt pijarów w Warszawie, od 27.9.22 student Wydziału Prawa i Administracji UW, 2.9.26 uzyskał stopień mgra filozofii i prawa. 1826 ogłosił kalendarz „Bronisława w upominku na rok 1827” oraz „Poema religijne z okoliczności jubileuszu odbytego w Królestwie Polskim w r. 1826/27”. Przed powstaniem aplikant sądowy i prywatny nauczyciel. Wprowadzony w prace spiskowe, zorganizował jedno z kółek studenckich, aresztowany na kilka dni przed powstaniem, osadzony u karmelitów na Lesznie. W powstaniu w Noc Listopadową uwolniony, został członkiem Klubu Patriotycznego, 25.1.31 organizował manifestację na cześć dekabrystów, ppor. akademickiej gw. honor., potem w 9 ppl., por., następnie kpt., przeszedł do Prus, internowany przez Prusaków. Przybył do Francji już 11.31 jako jeden z pierwszych emigrantów, 10.11.31 w Paryżu, odesłany do Besançon, gdzie 7.32 był członkiem Rady Polaków, a 13.1.33-4.33 wydawał „Pismo Bezansońskie”, którego 10 numerów opatrzonych było imionami żołnierzy z powstania. Przyjęty do loży św. Jana i do namiotu węglarskiego. 22.1.33 wezwał posłów, aby powołali sejm na emigracji. Wziął udział w wyprawie frankfurckiej i 7.4.33 przeszedł do Szwajcarii. Mieszkał w Bemie, skąd 11.12.34 przybył do Nevers. 3.35 przeniósł się do Mauron, gdzie pracował jako nauczyciel. 1835 zabiegał o paszport do Polski, gotów był ukorzyć się przed Paskiewiczem, ale ambasada ros. odmówiła mu zgody na powrót, bo był na liście wyłączonych z amnestii. Mimo to gotów był ponieść karę, byle tylko zgodzono się na jego powrót do Polski. Pisał do ministra spraw wewnętrznych z prośbą o zasiłek na powrót do kraju. Od 1835 nauczyciel u markiza de St-Phalle w Monyoublin, ze względu na zły stan zdrowia, musiał zrezygnować z tej posady. Chory na płuca, 16.8.37 w Nevers prosił o zgodę na wyjazd do Bordeaux. Przybył tam 9.37, przystąpił 8.38 do Zjednoczenia, wyjechał do Brukseli, w nadziei, że „rychło dojdzie do wojny” i będzie mógł zaciągnąć się do armii belg. Był w bardzo trudnych warunkach materialnych. 5.39 wrócił do Paryża, gdzie nie miał żadnego zasiłku. 1841 opublikował „Krakowiaki historyczne”. Zm. 23.10.41 w Paryżu w szpitalu po dwudniowej chorobie, na którą zapadł po spożyciu lodów. Ciało jego przeznaczono do prosektorium i Polacy dowiedzieli się o tym dopiero po fakcie. Pochowany 26.10.41 na cmentarzu Montparnasse. „Bliżsi znajomi składką pokryli koszta pogrzebu, a jeden z ziomków przybyłych z kraju ofiarował pieniądze na kamień grobowy”. „W oku publicznym zajmował niemałe miejsce”. Słowacki, wstrząśnięty okolicznościami śmierci, poświęcił mu wiersz „Pogrzeb kapitana Mayznera”. Za udział w powstaniu skazany zaocznie 13.2.32 na karę śmierci, 16.9.34 Mikołaj zamienił ten wyrok na wieczną banicję, 1834 majątek jego uległ konfiskacie.
sw.564112 Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1995-98
|
|
Józef Meyzner
(ID: psb.17691.1)
