Ryszard Stanisław Kazimierz Blumenfeld-Ordyński (ID: psb.20888.1)

Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

  ORDYŃSKI Ryszard Stanisław Kazimierz (5 X 1878 Maków Podhalański - 13 VIII 1953 Warszawa), reżyser, dyr. teatru, aktor
  Był synem Ignacego i Emilii Blumenfeldów, bratem - Mariana O. W 1896 ukończył gimn. im. Sobieskiego w Krakowie, a w 1901 wydział filoz. Uniw. Jagiellońskiego. Następnie pracował jako nauczyciel gimn. kolejno w Jaśle, Bochni i Krakowie. 18 I 1903 w Wielopolu Skrzyńskim ożenił się ze Stefanią Stanik. Od 1906 współpracował z „Nową Reformą”, w której zamieszczał m.in. recenzje teatr., w 1907-08 był też współredaktorem „Gazety Powszechnej”. Od 1908 często wyjeżdżał za granicę, zapoznawał się z t. niem., ang., ros., franc. i pisywał na te tematy korespondencje do prasy polskiej. W 1909 w Monachium zetknął się po raz pierwszy z M. Reinhardtem i wkrótce został przyjęty jako wolontariusz do zespołu Deutsches Theater w Berlinie. Podczas krótkich pobytów w Polsce współpracował przy wystawieniu „Beatryks Cenci” w Poznaniu (1909) i „Majora Barbary” w Krakowie (1910). W lecie 1910 został asystentem Reinhardta, a z czasem samodzielnym reżyserem w jego zespole. Wystawił m.in. w Kammerspiele „Zdobycie twierdzy Berg-op-zoom” i „Androklesa i lwa”, ponadto kierował zespołem podczas zagranicznych tournees, m.in. w Ameryce (1912); w 1913 kierował przez pewien czas szkołą dram. przy Deutsches Theater. W tym czasie ożenił się z aktorką niem. Kamilą Eibenschutz. Na zaproszenie L. Śliwińskiego wystawił 8 VIII 1913 w warsz. T. Nowości pantomimę „Sumurun” i sam grał rolę Garbusa. Od 1 IV 1914 kierował w Warszawie T. Nowoczesnym, ale wkrótce powrócił do Berlina, a w styczniu 1915 wyjechał do USA. Tu pracował jako reżyser w wielu t., m.in. w operze w Bostonie, w t. Criterion w Nowym Jorku (wystawił tam „Makbeta” i „Wesołe kumoszki z Windsoru"), w Little Theatre w Los Angeles; w 1916 powierzono mu inscenizację wielkiego widowiska plenerowego „Kaliban” z okazji trzechsetlecia urodzin Szekspira. W 1917-20 był głównym reżyserem Metropolitan Opera House w Nowym Jorku; wystawił m.in. „Złotego kogucika”. W tym czasie rozpoczął też współpracę z filmem jako scenarzysta, reżyser, a niekiedy i aktor. W 1919 był przez krótki czas w Polsce. W 1920 po zakończeniu kontraktu z Metropolitan Opera wrócił na stałe do kraju. W końcu tego roku wyjechał jeszcze na kilka miesięcy do Ameryki z misją propagandową, zleconą przez rząd polski. Wiosną 1921 reżyserował „Cezara i Kleopatrę” w T. Rozmaitości, a od października tego roku objął wraz z L. Hellerem kierownictwo Towarzystwa Teatrów Stołecznych, które zarządzało trzema scenami: Komedia, Maska i Nowości. Na otwarcie tej ostatniej O. wystawił „Piękną Helenę”. W styczniu 1922 ustąpił z dyr. i odtąd mieszkał w Warszawie nie związany stałym kontraktem z żadnym teatrem. Często wyjeżdżał na krótsze lub dłuższe okresy za granicę, przede wszystkim do Ameryki, gdzie współpracował nadal z wytwórniami filmowymi. W Polsce reżyserował w tym czasie szereg sztuk w t. Warszawy i Krakowa. Ważniejsze z nich: „Poskromienie złośnicy” (T. Rozmaitości 1923), „Uczta szyderców”, „Henryk IV” (T. Polski 1924), „Ktobądź” (T. im. Słowackiego w Krakowie 1925), „Kres wędrówki” (T. Narodowy 1929), „Magia” (T. Nowy 1930), „Volpone” (T. Polski 1930), „Kupiec wenecki” (T. Polski 1934), „Niedobra miłość” (T. Narodowy 1936). Od 1927 współpracował z pol. wytwórniami filmowymi reżyserując m.in. takie filmy jak: „Uśmiech losu” (1927), „Mogiła nieznanego żołnierza” (1927), „Pan Tadeusz” (1928), „Dziesięciu z Pawiaka” (1931), „Amerykańska awantura” (1936). Od 1934 był przewodniczącym Naczelnej Rady Przemysłu Filmowego w Polsce, współpracował także z Międzynarodowym Instytutem Filmu Naukowego. Od 1937 mieszkał stale w Paryżu jako korespondent prasy polskiej. Po klęsce Francji wyjechał w 1940 do USA i tam podjął ponownie pracę w wytwórniach filmowych. W 1942-45 współpracował też z pol. T. Artystów w Nowym Jorku. W 1947 po powrocie do Polski nawiązał współpracę z T. Wojska Polskiego w Łodzi, w sez. 1948/49 kierował jego warsz. filią, T. Placówka, w którym wystawił „Synów” (1948) i „Wesołe kumoszki z Windsoru” (1949). W 1949-51 był zaangażowany jako reżyser w warsz. T. Polskim, a od 1951 do końca życia w T. Nowym, gdzie wystawił „Sen nocy letniej” (1952). Ostatnią jego pracą reżyserską były „Wesołe kumoszki z Windsoru” wystawione w T. im. Jaracza w Łodzi (18 III 1953). W ostatnim okresie życia stan zdrowia nie pozwalał mu na bardziej ożywioną działalność reżyserską. Wychowany w Krakowie pozostawał przez długie lata pod wpływem T. Pawlikowskiego i S. Wyspiańskiego; w czasie pobytów za granicą nawiązał kontakty z wieloma wybitnymi ludźmi t. i filmu, m.in. z G. Craigiem, K.S. Stanisławskim, G.B. Shawem, Ch. Chaplinem, L. Jouvetem. Niewątpliwie jednak największy wpływ na jego twórczość reżyserską wywarł M. Reinhardt. Mimo sukcesów odnoszonych za granicą O. pozostawał stale w kontakcie z pol. środowiskiem teatr., często wracał do kraju i tu pracował przenosząc na nasz grunt ciekawsze osiągnięcia eur. sztuki teatr., zarówno w dziedzinie repertuaru, jak i inscenizacji. W. Horzyca analizując jego indywidualność artyst. pisał o „szerokim, rozlewnym liryzmie, który leżał u dna jego myśli i poczynań” i zwracał uwagę na pewną skłonność do eklektyzmu; kierunek, jaki O. reprezentował, określił jako „widowiskowy iluzjonizm”. Od 1910 zajmował się działalnością przekładową. Tłumaczył m.in. „Majora Barbarę”, „Szklaną menażerię”. Opublikował też w prasie wiele wspomnień i artykułów na tematy teatr., które zostały zebrane w książce „Z mojej włóczęgi” (Warszawa 1939, wydanie zmienione Kraków 1956).
  
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.7250.1
  Polski Słownik Biograficzny - Uzupełnienia i sprostowania w t. 43 do art. Blumenfeld Ryszard
  Polski Słownik Biograficzny t. 24 str. 176: psb.20888.1
  S. Łoza, Czy wiesz kto to jest, Warszawa 1938 - loza.3050

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
• Kuzyni
• Poprzedni brat lub siostra
• Następny brat lub siostra
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim