„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
RÓŻAŃSKI Mieczysław Marian (28 XI 1902 Grybów k. Nowego Sącza - 27 V 1969 La Grenia w Argentynie), scenografBył synem Franciszka R., urzędnika skarbowego, i Antoniny z domu Budz, mężem Ireny Słupnickiej (ślub 8 VI 1930 w Krakowie; małżeństwo trwało kilka miesięcy). Ukończył gimn. w Nowym Targu. W 1918-20 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W 1921 brał udział w powstaniu śląskim. W 1924-27 studiował w Państw. Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artyst. w Krakowie. W sez. 1927/28 był scenografem T. Miejskich we Lwowie, 1928-33 T. im. Słowackiego w Krakowie, nast. w Warszawie: w T. Kameralnym (sez. 1933/34), Ateneum (1933), Letnim (1934). W sez. 1936/37 robił projekty dekoracji do przedstawień Reduty, w 1937-39 w T. Miejskich we Lwowie. Współpracował z T. Polskim w Katowicach (1930). Zajmował się również rzemiosłem artyst., a także pedagogiką, w 1932 prowadził kurs scenografii w szkole malarstwa i rysunku Z. Pronaszki. W czasie II wojny świat. należał do Pol. Sił Zbrojnych na Zachodzie; brał udział w bitwie o Narvik. Po wojnie do Polski nie wrócił; mieszkał pocz. w Wielkiej Brytanii, a od 1947 w Argentynie.
"Góralskie chłopię, świetny plastyk i scenograf (Z. Ordyńska), był artystą pełnym inwencji i rozmachu, w okresie krak. współtwórcą wszystkich wybitnych wówczas inscenizacji. Do „Achilleis” (1928) „skomponował scenę jako wazę grecką z widocznymi na niej figurami”. W „Krakowiakach i Góralach” (1928) - „Po podniesieniu kurtyny ukazywała się pusta scena ze stojącą na niej tylko krakowską skrzynią i krzyżującymi się w tle wyolbrzymionymi krakowskimi wstążkami. Przy muzyce wieko owej skrzyni otwierało się, jakby czarodziejskim sposobem i wydobywały się z niej kolejno wszystkie osoby akcji, aż cały zespół mógł podejść do rampy i przedstawić się widzom” (T. Kudliński). Scenografia ta przyczyniła się w znacznej mierze do sukcesu inscenizacji Z. Nowakowskiego, który zrealizował ją później w Wilnie (T. Wielki, sez. 1929/30) i Warszawie (T. Artystów, 1932). W „Dziadach” (1931) „syntetycznie potraktowana scenografia Różańskiego oparta była częściowo na systemie kotarowym” (S. Marczak-Oborski), „momenty, w których do głosu przychodził świat nadprzyrodzony rozgrywały się na scenie przyćmionej, a tylko osoby rozgrywające dramat były oświetlone reflektorem w ten sposób, że sylwety ich rysowały się wizyjnie w atmosferze ciemności” (A. Waśkowski). W „Królowej przedmieścia” (1932) widać było jak „czcigodne mury starego Krakowa kołyszą się w takt śpiewanej przy akompaniamencie harmonii piosenki” (Waśkowski). Scenografia „Mindowego” (1931) miała styl monumentalny, a dekoracje do „Gałązki rozmarynu” (1938) były „efektowne i malarsko pomysłowe, tworzące harmonijne i kompozycyjnie doskonałe ramy dla wszystkich obrazów („Scena Lwowska").
Współpracował z wybitnymi reżyserami: L. Schillerem, T. Trzcińskim, Z. Nowakowskim. Inne jego prace: w Krakowie - „Róża”, „Kupiec wenecki” (1928), „Tamten”, „Kordian” (1929), „Warszawianka”, „Wesele”, „Fantazy” (1932), „Książę Niezłomny” (1933); w Warszawie - „Wróg ludu”, „Obudzenie się wiosny” (T. Kameralny, 1933), „Na drodze” (Ateneum, 1933), „W małym domku”, „Mazepa” (T. Kameralny, 1934), „Ivar Kreuger” (T. Letni, 1934); we Lwowie - „Hamlet” (1928), „Żabusia” (1937), „Legenda” (1937), „Obrona Ksantypy” (1938).
Mieczysław Marian Różański
(ID: psb.26932.1)
