„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
SEWRUK Aleksander (17 I 1912 Komin k. Kijowa - 23 XI 1974 Warszawa), aktor, dyrektor teatruBył synem Konstantego S., księgowego, i Stanisławy z Szabrańskich, mężem Heleny Wyrzykowskiej (ślub we wrześniu 1945). Do Polski przyjechał wraz z rodziną w 1920. W 1930 uzyskał maturę w gimn. humanistycznym w Bielsku Podlaskim i zapisał się na Wydz. Matematyczno-Przyrodniczy Uniw. Warszawskiego. Po roku przerwał studia i odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu. W 1932 pracował jako urzędnik. Od 1932 był w Ochotniczych Drużynach Roboczych, potem Junackich Hufcach Pracy. W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej; po kapitulacji Modlina został wzięty do niewoli. Przebywał w Oflagach II B w Arnswalde i II D w Grossborn; w sierpniu 1940 rozpoczął działalność aktorską w teatrach obozowych, występował m.in. w T. Symbolów w Arnswalde. Po wyzwoleniu, w maju 1945 założył z grupą kolegów objazdowy teatrzyk rewiowy pn. Oberża Komediantów. W 1946-47 występował w rewiowym teatrze Pol. Dywizji Pancernej w Niemczech. Do kraju wrócił w czerwcu 1947. W 1947-52 był aktorem w T. im. Jaracza w Olsztynie (gdzie 4 X 1947 debiutował rolą Rzecznickiego w „Fantazym"), w 1952-57 aktorem i organizatorem pracy artyst. w T. Dramatycznych w Poznaniu; współpracował również z pozn. T. Satyry. Od 1 V 1957 był dyr. i kier. artyst. T. im. Jaracza w Olsztynie-Elblągu i kierował nim do lutego 1969. Od 1 I 1969 był kier. artyst., a od 15 VI t.r. do końca życia dyr. T. Ziemi Mazowieckiej w Warszawie. Występował gościnnie w Opolu, Gdańsku, Białymstoku. Był prężnym organizatorem; t. olsztyński w okresie jego dyrekcji był sprawnie działającą instytucją kulturalną, miał wtedy cztery sceny. Najchętniej realizował przedstawienia kameralne, przystępne dla tzw. szerokiej widowni. „Świadomie prowadził scenę typu usługowego, na określone zamówienie społeczne, wiadomo, że nie najwyższej rangi. I jednocześnie jego teatr był teatrem solidnego rzemiosła” (E. Baniewicz). Sam reżyserował b. rzadko.
Był cenionym aktorem charakterystycznym, grał różnorodne role; ważniejsze z nich, to m.in.: Papkin (1949) i Cześnik (1951) w „Zemście”, Kreon („Antygona” J. Anouilha, 1957), Wojnicki („Wujaszek Wania”, 1958), Napoleon („Wojna i pokój”, 1959), Ho-rodniczy („Rewizor”, 1960), Osborn („Kres wędrówki”, 1961), Gajew („Wiśniowy sad”, 1965), tyt. w „Horsztyńskim” (1965), Stomil („Tango”, 1968), Kupiec („Kowal, pieniądze i gwiazdy”, 1969), Mamajew („Pamiętnik szubrawca”, 1969), Burmistrz („Ptak”, 1971). Występował w filmach i w telewizji. Jego wspomnienia ukazały się w piśmie „Warmia i Mazury” (1963 nr 1-2).
Aleksander Sewruk
(ID: psb.28966.1)
