„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:
SKALSKI Stanisław Jan (15 X 1888 Kraków - 7 IX 1962 Kraków), aktor, reżyserBył synem Jana S., kasjera i rachmistrza Powiatowej Rady Krakowskiej, i Wiktorii z Konopków, mężem => Elżbiety S. z domu Kondratiew. Uczył się w Krakowie w gimn. klasycznym, następnie studiował literaturę pol. i klasyczną na Uniw. Jagiellońskim. Jeszcze jako uczeń gimn. zaczął się uczyć gry scen. u krewnego matki, aktora S. Konopki, później był uczniem S. Stanisławskiego. Równocześnie w 1908-17 działał jako członek, a następnie prezes Akademickiego Koła Artyst. Miłośników Dramatu Klasycznego i brał udział w przedstawieniach Koła na scenie T. im. Słowackiego w Krakowie. W tych latach statystował też i grał epizodyczne role w t. krakowskim. W lecie 1917 zaangażowany do zespołu T. im. Słowackiego, pozostał na scenie krak. do 1919 i grał w tym czasie m.in. Marka Lubonia („Czartowska ława"), Chmarę („Mazepa"), Cześnika („Bolesław Śmiały"). W sez. 1918 /19 występował w T. Powszechnym w Krakowie, w sez. 1919/20 w Poznaniu, w sez. 1920/21 w T. Miejskim w Łodzi, w sez. 1921/22 w T. Narodowym w Toruniu, w sez. 1922/23 w T. Miejskim w Wilnie, w sez. 1923/24 w T. Polskim w Katowicach, w sez. 1924/25 w T. Miejskim w Grudziądzu i w objeździe po Pomorzu z tym t., w sez. 1925/26 w t. w Sosnowcu. Od 1926 do 1929 pracował w T. Polskim w Katowicach, a od jesieni 1929 należał do zespołu Reduty. W sez. 1931/32 był kierownikiem artyst. i aktorem T. Popularnego w Łodzi, a w sez. 1932/33 w T. Polskim w Bydgoszczy. Kilkakrotnie był kierownikiem zrzeszeń aktorskich: w sez. 1922/23 w Wilnie, w sez. 1924/25 w Grudziądzu, w 1932 w Łodzi. W 1933-39 nie występował, lecz pracował jako okręgowy instruktor oświaty pozaszkolnej, a następnie referendarz w kuratorium poznańskim. W swej pracy oświatowej zajmował się t. ludowym, szkolnym i świetlicowym, m.in. urządzał kursy teatr., reżyserował sztuki dla uczniów w gimnazjach. W czasie II wojny świat. pracował w Warszawie jako robotnik, później buchalter, a następnie w Komorowie, ucząc też na tajnych kursach. Po wojnie powrócił do pracy w teatrze. W sez. 1945/46 występował i reżyserował w T. Polskim w Bielsku-Białej i Cieszynie. W sez. 1946/47 i 1947/48 grał w T. im. Słowackiego w Krakowie oraz wykładał tu w Państw. Szkole Dramatycznej. W 1948-50 pracował jako aktor i reżyser w T. Miejskim w Kaliszu, w 1950-52 w t. w Świdnicy, w 1952-55 w T. Dramatycznych w Częstochowie. Od 1955 do końca życia występował w T. im. Słowackiego w Krakowie.
Wśród wielu różnorodnych, najczęściej charakterystycznych, ról S. najważniejsze: Ksiądz Marek („Ksiądz Marek"), Jurand („Krzyżacy"), Kościuszko („Kościuszko pod Racławicami"), Wojewoda („Mazepa"), Samuel („Sędziowie"), Geniusz („Wyzwolenie"), Wernyhora („Wesele"), z ról późniejszych: Jowialski („Pan Jowialski"), Prof. Poleżajew („Niespokojna starość"), Argan („Chory z urojenia"), Jaskrowicz („Grzech"), Dziad („Wesele"). Od 1921 zaczął również pracować w t. jako reżyser, kolejno na wszystkich scenach, na których był zaangażowany. Wystawił m.in. „Dziady”, „Erosa i Psyche”, „Zaczarowane koło”, „Noc listopadową”, „Sędziów”, „Księdza Marka”, „Balladynę”, „Intrygę i miłość”, „Don Carlosa”. Napisał artykuł „Z działalności Akademickiego Koła Artystycznego Miłośników Dramatu Klasycznego przy Uniw. Jagiell. w Krakowie w 1905-17”, który opublikował w „Meandrze” 1960 nr 11/12.
Stanisław Jan Skalski
(ID: psb.29660.1)
Zaloguj się
1877-
