Antonina «Sokolicz» Chlewska (ID: psb.30828.1)

Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

  SOKOLICZ Antonina, właśc. A. Chlewska, zamężna Merklowa (13 VI 1879 Szczerców, woj. łódz. - 20 XII 1942 Oświęcim-Brzezinka), aktorka
  Była córką Antoniego Chlewskiego i Elżbiety z Gaertnerów. Gry aktorskiej uczyła się u K. Kopczewskiego w Łodzi. Podobno już od 1899 występowała na prowincji, przybierając pseud. Sokolicz, który utrzymała do końca swojej działalności. Wedle dostępnych źródeł grała w następujących zespołach: w początku 1901 Cz. Janowskiego w Płocku, potem L. Morozowicza w Częstochowie, w sez. 1901/02 H. Morozowicza w Lublinie, w sez. 1903/04 L. Munchheimera w Dąbrowie Górniczej i F. Felińskiego w Sosnowcu, w czerwcu 1904 T. Kończyca w Żyrardowie i Falenicy, w 1905 W. Siemaszkowej, m.in. w Mińsku Litewskim. Od 1902 należała do PPS, później do PPS-Frakcji Rewolucyjnej. W 1905 aresztowana za udział w rewolucji, była więziona w Suwałkach, a po zwolnieniu musiała opuścić granice cesarstwa rosyjskiego. W sez. 1906/07 występowała w T. Ludowym _w Krakowie, w 1908 w Poznaniu. Grała m.in. Ewę („Śnieg"), Marcelinę („Mieszczanie na prowincji"), Adelę („Flirt"), Mrs Clarkson („Cudzoziemka"), Barbarę („Miód kasztelański"). Czasem śpiewała też w operetkach, m.in. partię Almiry („Dziesięć cór na wydaniu"). Jako aktorka bywa mylnie utożsamiana z => Marią S. (Także niektóre z tutaj podanych wiadomości mogą dotyczyć Marii S.) W 1908 porzuciła scenę, wyjechała do Paryża i do 1912 studiowała na Sorbonie. W sierpniu 1914 przyjechała do Warszawy jako kurier legionowy. Podczas I wojny świat. przebywała w Rosji. Po powrocie do kraju zamieszkała w Warszawie oddając się intensywnej pracy lit.; pisała powieści, dramaty, szkice publicystyczne i lit., przełożyła kilkanaście powieści. Od 1920 w PPS-Opozycji, a potem w KPP, b. czynna w różnych dziedzinach działalności społecznej, zdobyła sobie wkrótce znaczny autorytet w kręgach warsz. inteligencji; stała się, jak wspominał E. Kozikowski, „uosobieniem niezwykłej odwagi cywilnej i nie było wypadku, aby kiedykolwiek zaparła się swych radykalnych przekonań”, mimo że także w wolnej Polsce dwukrotnie przypłaciła je więzieniem. Jej działalność teatr. wśród robotników, podjęta w tym okresie, należała do najważniejszych epizodów w dziejach lewicowego ruchu amatorskiego w Polsce. Początkowo prowadziła zespół „popularyzyjący wśród mieszkańców Muranowa i Woli poezję narodową” (W. Filler). Od 31 VIII 1919 działał pod jej kier. zespół teatr. Scena i Lutnia Robotnicza. W ciągu dwóch sez. zespół ten wystawił wiele adaptacji i utworów dramatycznych, jak np. „Miłosierdzie ludzkie”, „Tkacze”. Większość tych utworów odegrano w lokalu przy ul. Żytniej 20, „Tkaczy” natomiast w sali T. Elizeum. W październiku 1921 zespół został rozwiązany. Teoretyczne zasady swojej działalności teatr. zawarła S. w jednodniówce „Scena i Lutnia Robotnicza” (1920) i w broszurce „O kulturze artystycznej Proletariatu” (1921). Poczynając od 1924 odwiedzała ośrodki polonijne w Ameryce z ramienia Czerwonej Pomocy w Polsce, w 1926 była także w ZSRR. Podczas II wojny świat. należała do Stowarzyszenia Przyjaciół ZSRR i organizacji Sierp i Młot. Aresztowana 28 IV 1942, została zesłana do Oświęcimia.
  
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.41929.1
  Polski Słownik Biograficzny t. 40 str. 29: psb.30828.1
  

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
• Następny brat lub siostra
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim