Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:

  SOKOŁOWSKA Halina, zamężna Łuszczewska
  (30 XII 1895 Żytomierz - 17 XI 1970 Chylice k. Warszawy), aktorka, reżyser, dyrektor teatru
  Była córką nauczycieli muzyki Józefa S. i Eweliny z Proniewiczów, żoną Leona Łuszczewskiego (zob. t. 1; ślub w 1917). Uczyła się w gimn. w Żytomierzu. W 1913 rozpoczęła studia w Klasie Dram. przy Warsz. Tow. Muz., ale już w 1914 zaangażowała się do T. Polskiego w Kijowie i była tam do 1918. Po powrocie do kraju występowała: w zespole objazdowym pn. T. Dramatyczny w Wielkim Księstwie Pozn. pod kier. M. Ursynowej (1919), w T. Polskim w Poznaniu (1919-23 i latem 1926), T. Miejskim w Lublinie (1923-25), T. Miejskim w Bydgoszczy (1925-27), w objazdowym T. Wielkopolskim pod dyr. B. Brzeskiego (1927-29 i wiosną 1929 z nim w Gdańsku). W listopadzie 1929 z aktorami warsz. była w Kaliszu. Od 1929 do wybuchu wojny mieszkała w Gdyni; współpracowała wtedy z Pol. Białym Krzyżem, prowadziła szkolenie teatr. działaczy oświatowych, była instruktorem oświaty Okręgu Morskiego w Gdyni (za swoją działalność została odznaczona Wawrzynem Pol. Akademii Literatury). W okresie wojny brała udział w walce podziemnej; po aresztowaniu była więźniarką Pawiaka i obozu w Ravensbruck. Od 1945 pracowała w Gdańsku jako bibliotekarka. Zorganizowała zespół recytatorski, który w 1946 przekształcił się w amat. Gdański Zespół Artystyczny. Od stycznia 1948 występowała w T. Miejskim w Gnieźnie; 1 IV t.r. została jego dyr. i kier. artyst. i prowadziła ten teatr do 1 III 1952, równocześnie grając i reżyserując. W 1952-54 była aktorką T. im. Bogusławskiego w Kaliszu, 1954-57 T. im. Osterwy w Lublinie. W 1957 powróciła do Gniezna, gdzie występowała do przejścia na emeryturę (31 XII 1965). Tam też 18 IV 1961 obchodziła jubileusz czterdziestopięciolecia pracy scen. w roli Babki („Drzewa umierają stojąc"). W 1966 zamieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie. W jej repertuarze, niemal od pocz. kariery, przeważały role charakterystyczne, jak np. Fruzia („Damy i huzary"), Mela („Moralność pani Dulskiej"), Maria („Rewizor"), Terentiewa („Idiota"), Glanzowa („Małka Szwarcenkopf"). W okresie powojennym prasa z uznaniem pisała zarówno o jej pasji społecznikowskiej i organizacyjnej (działalność w Gdańsku, współtworzenie teatru w Gnieźnie), jak i o jej sztuce aktorskiej. O roli Doroty w „Grubych rybach” pisał R. Danecki: „jest jak gdyby postacią wskrzeszoną z listów naszych prababek - pełną dobroci i uroku pogodnej starości”. Wysoko ocenił rolę Babki („Drzewa umierają stojąc") M. Misiorny: „otrzymaliśmy w jej wykonaniu sylwetkę ciepłą, pełną naiwnego czaru (która wszakże w momencie próby i wyboru potrafi się zdobyć na akt wzruszającego heroizmu), a nakreśloną kreską prostą i czytelną”. O roli tej pisał też Sz. Gąssowski: „dramatyczny finał przygotowała z należytym wypunktowaniem psychologicznym, dyskretną rezygnacją, unikając melodramatycznych efektów”. Inne ważne role: Bona („Barbara Radziwiłłówna” A. Felińskiego), Małgorzata („Ciotunia"), Żelazna („Panna Maliczewska"), Matka („Balladyna"), Szabłowa („Późna miłość"). Reżyserowała m.in.: „Ciotunię” (1948, 1958), „Grube ryby” (1948), „Brata marnotrawnego” (1949), „Głupiego Jakuba” (1950).
  
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.16310.2
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 2: teatr.20204.1
  Polski Słownik Biograficzny t. 40 str. 105: psb.30870.1

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim